گفتگو با سیاوش حقیقی تهیه‌کننده مشهدی که به زودی پروژه جدیدش را کلید می‌زند |  رونمایی از «آتش به اختیار» در فجر چهل و دوم

افخمی-قاسمی | شهرآرانیوزِ؛ سیاوش حقیقی سینماگر مشهدی که فعالیت‌هایش را در تهران پیگیری می‌کند تا به امروز آثار مختلفی را تهیه کرده‌است که از میان آن‌ها می‌توان به فیلم «مادری» ساخته رقیه توکلی، «خون خدا» به کارگردانی مرتضی علی‌عباس میرزایی و «سگ‌ها دیشب نخوابیدند» اثر رامین رسولی اشاره کرد. حدود دو سال پیش هم خبر همکاری او با هادی حاجتمند کارگردان مشهدی برای ساخت سریالی با موضوع شهدای غواص لشکر ۲۱ امام رضا (ع) خراسان منتشر شد که تا به امروز در حد همان خبر اولیه باقی مانده‌است. اما این دو سینماگر مشهدی قصد دارند به زودی پروژه مشترک دیگری را جلوی دوربین ببرند که احتمالا در جشنواره فیلم فجر سال آینده رونمایی خواهد شد. حقیقی چندی پیش در سفری که به مشهد داشت با ما به درباره تهیه‌کنندگی در سینمای ایران و فعالیت‌های جدیدش به گفتگو نشست که در ادامه پیش روی شماست.

تعریف اشتباه تهیه‌کنندگی در ایران

حقیقی در ابتدای صحبت‌هایش به تعریف اشتباهی که درباره تهیه‌کنندگی در سینمای ایران وجود دارد اشاره می‌کند و می‌گوید: در سینمای ایران براساس اشتباهی که در ذهن بسیاری از مردم وجود دارد، تنها به کسی تهیه‌کننده گفته می‌شود که خودش پول دارد، هزینه می‌کند و کار را به نتیجه می‌رساند، اما در تعریف سینمای حرفه‌ای و آکادمیک، تهیه‌کننده حتما نباید خودش پول داشته‌باشد. در واقع تهیه‌کننده، تکنسینی خوب برای جمع کردن عوامل خوب و جذب سرمایه است، او می‌داند چطور برای رسیدن به نتیجه مطلوب هزینه کند تا حداقل بخشی از مردم از دیدن فیلم لذت ببرند.  

به گفته این تهیه‌کننده در سینمای ایران مکانی به عنوان کمپانی وجود ندارد، از این‌رو تهیه کننده باید خودش توانایی جذب حمایت مالی داشته باشد.

او ادامه می‌دهد: درسال‌های گذشته بزرگان سینما مانند بهروز افخمی یا سید ضیا هاشمی خودشان کمپانی داشتند که از دل آن‌ها بهترین فیلم‌های سینمایی اول انقلاب بیرون آمد، اما از یک جایی اختلافاتی شروع شد و کمپانی‌ها از بین رفت و فقط یک نفر به عنوان تهیه‌کننده ماند.

به نظر حقیقی اگر در ایران کمپانی‌های سینمایی وجود داشت، تهیه‌کننده پول را از کمپانی دریافت می‌کرد و بعد سراغ مسئولیت‌های دیگرش می‌رفت. اما الان تهیه‌کننده خودش باید دنبال پول برود، مجوز‌ها را پیگیری کند و کار را به نتیجه برساند.

او تهیه‌کنندگی را وظیفه‌ای سخت، اما لذت‌بخش می‌داند و خاطرنشان می‌کند: تهیه‌کننده برخلاف کارگردان که هر دو یا سه سال فیلم می‌سازد می‌تواند هر سال با افرادی که دوست دارد دو یا سه فیلم کار کند. همچنین تهیه‌کننده با انواع آدم‌ها در ارتباط است و می‌تواند سوژه‌های مختلفی را از کمدی گرفته تا مذهبی و دفاع مقدس جلوی دوربین می‌برد. به نظر من این کنار هم چیدن درست آدم‌ها که وظیفه تهیه کننده است نه کارگردان و پیشنهاداتی که او می‌تواند ارائه کند، کاری لذت بخش است.

کمبود بودجه در مشهد

حقیقی حضور در عرصه تهیه‌کنندگی را از زمانی که به تهران رفته آغاز کرده‌است. او درباره حضورش در تهران توضیح می‌دهد: به یاد دارم اواسط دهه نود در جشنی که برای روز ملی سینما در مشهد برگزار شد، در حضور محمدمهدی حیدریان رئیس وقت سازمان سینمایی گفتم خدا را شکر می‌کنم که یکی از مدیران این جمع باعث و بانی فرار من از مشهد و پیشرفتم شد.

او یادآور می‌شود: در مشهد به دلیل کمبود بودجه، مسائل حاشیه‌ای و درگیری برای اینکه چه کسی کار کند و چه کسی کار نکند پررنگ است. برای مثل صد فیلم‌ساز مجبورند زیرآب هم را بزنند تا درنهایت یک نفر به بودجه برسد. از این‌رو خدا را شکر می‌کنم که آقایان باعث و بانی رفتن من به تهران شدند تا حداقل بتوانم با افراد حرفه‌ای سینما کار کنم و سینما را به صورت حرفه‌ای یاد بگیرم البته هنوز هم درحال کسب تجربه هستم.

به گفته حقیقی ما پتانسیل بسیار خوبی از لحاظ نیرو در مشهد داریم. پتانسیلی که باید مدیریت شود.

این تهیه‌کننده با تاکید بر ضرورت مدیریت هزینه‌ها خاطرنشان می‌کند: اگر نهاد‌های مختلف بودجه فرهنگی را به اندازه تخصیص می‌دادند، این شهر پیشرفت می‌کرد. اصل ماجرا همین نقطه است یعنی نبود یا کمبود بودجه فرهنگی که مشکلات مختلفی را ایجاد می‌کند وگرنه ما نیروی انسانی لازم را در مشهد داریم.

او از افرادی، چون حسن آخوندپور، علی خزاعی‌فر و هادی حاجتمند به عنوان فیلم‌سازان کاربلد مشهد نام می‌برد و می‌گوید: این فیلم‌سازان معمولا آثارشان را با بودجه کم تولید می‌کنند. یعنی اگر فیلمی ۳ میلیارد تومان هزینه داشته آن‌ها  با ۲۵۰ میلیون تومان کار را پیش بردند تا خودشان را ثابت کنند و بگویند ما کارگردان هستیم و می‌خواهیم وارد سینمای ایران شویم. اما مشخص است با این بودجه نمی‌شود اثری با کیفیت تولید کرد.

به گفته حقیقی وظیفه مدیر این است که بودجه را به افراد صالح بسپارد.

این سینماگر که مشهد را ثروتمندترین شهر ایران می‌داند یادآور می‌شود: گردش مالی که در شهر مشهد است در در هیچ کدام از شهر‌های ایران وجود ندارد. شاید تنها مجموع شهر‌های شمالی بخاطر حجم مسافری که به آنجا رفت و آمد می‌کند این گردش مالی را داشته باشند.

حقیقی تاکید می‌کند: یعنی شهری به این بزرگی آن هم با وجود پربرکت علی بن موسی الرضا (ع) نمیتواند ۱۰۰ میلیارد تومان پول تامین کند تا هنرمندانش در هر حوزه‌ای مانند تئاتر، سینما و موسیقی مشغول به کار شوند.

او شهردار را به عنوان متولی شهر معرفی می‌کند و می‌گوید: اگر تمام دوره‌های مدیریت شهری مشهد را اگر از ابتدا مرور کنیم، می‌بینیم در هیچ دوره‌ای فرهنگ و هنر دغدغه مدیران نبوده‌است.

شروع همکاری جدید با هادی حاجتمند

حقیقی در صحبت‌هایش از همکاری خود با هادی حاجتمند در پروژه‌ای سینمایی به نام «آتش به اختیار» خبر می‌دهد. پروژه‌ای سنگین در ژانر دفاع مقدس به نویسندگی مشترک احمدرضا درویش و هادی حاجتمند که احتمالا سال آینده دزر چهل و دومین دوره جشنواره فیلم فجر رونمایی خواهد شد.

او خاطرنشان می‌کند: مرحله نگارش فیلم‌نامه تمام شده و در مرحله جذب سرمایه‌گذار و حمایت هستیم. امیدوارم بتوانیم بودجه‌ای خوب جذب کنیم تا اثری با کیفیت را پیش روی مخاطبان قرار دهیم

حقیقی که پیش از این قرار بود سریالی با موضوع شهدای غواص لشکر ۲۱ امام رضا (ع) خراسان و نقش آن‌ها در عملیات‌های کربلای ۴ و ۵ را در همکاری با هادی حاجتمند تولید کند، درباره سرنوشت این پروژه نیز توضیح می‌دهد: به دلیل نبود پول و عدم حمایت مسئولان استان خراسان‌رضوی من و هادی جلوی کار را گرفتیم، چون اگر میخواستیم در این شرایط تولید سریال را پیگیری کنیم باید باز با ۲۵۰ میلیون تومان کار ۳ میلیاردی می‌ساختیم. نتیجه‌اش هم همان فاجعه‌ای می‌شد که قبلا برای همه ما پیش آمده‌است؛ بنابراین تصمیم گرفتیم آهسته و پیوسته حرکت کنیم.

این تهیه کننده ادامه می‌دهد: از آنجایی که مدیران فرهنگی استان خراسان خیلی دغدغه فرهنگ ندارند، برای این پروژه هیچ کمکی به ما نکردند. همچنین زمانی که ما پول را تامین کنیم، صدا و سیما ایرادتی به کار گرفت و در سازمان کشمکش‌هایی ایجاد شد.   اما احساسم من این است که تولید این سریال شدنی است. چون کار بسیار جذابی از لحاظ سوژه و موقعیت محسوب می‌شود.

او با اشاره به خوب پیش رفتن مراحل تولید فیلم‌سینمایی «آتش به اختیار» تا به اینجای کار تصریح می‌کند: امیدوارم کار هادی حاجتمند نتیجه خوبی برای خود او و گروهش داشته باشد، چون هم ایده خوب و هم فیلم‌نامه‌ای قابل اعتنا دارد. کار پر هزینه‌ای که به مشهد هم مربوط می‌شود.